Haber

Haber Yazısı Nedir ?

Bir olay ya da olgu üzerine edinilen bilgiye haber denir. Bu bilginin gazete, dergi gibi yayın organlarıyla ya da radyo, televizyon gibi iletişim araçlarıyla topluma sunulmak üzere yazılı metin hâline getirilmesine de haber yazısı adı verilir.

Tarih boyunca insanlar iletişim ihtiyacını karşılamak için çeşitli yollar aramış bu amaçla kil tabletlere, ceylan derilerine ve kayalara yazılarını yazmışlardır. Matbaanın icadıyla yazın hayatında önemli değişiklikler olmuş zamanla gazetecilik ortaya çıkmıştır. Gazeteler iletişim araçlarının yaygın olmadığı dönemlerde yegâne iletişim aracı olarak kullanılmıştır.

Kitle iletişim araçlarının gelişmesi ile birlikte haber ve habere ulaşma yolları değişmiştir. Günümüzde insanlar gazete, TV ve İnternet ile iletişim ihtiyaçlarını karşılamaktadırlar. Habere ulaşmanın çok kolay olduğu günümüzde habere hızlı ve güvenilir kaynaklardan ulaşabilmek daha da önemli hâle gelmiştir. Habere sahip olan birey ve toplumlar, yaşamın değişen ve gelişen koşullarını hızla yorumlayıp uyum sağlayabilmekte ve böylelikle siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda avantajlı konuma gelebilmektedir.

Haber, kaynağını yaşamdan alır ve özellikle çok hızlı değişimlerin olduğu günümüz dünyasında habersiz kalmak, adeta yaşamın dışında kalmak anlamına gelmektedir. Günümüzde sayıları her geçen gün artan yazılı, görsel ve işitsel yayın organları, topluma haber iletmekte ve insanları yaşananlardan haberdar etmektedir.

HABER-OLAY İLİŞKİSİ

Her olay ve olgu haber değeri taşımaz. Haberi verilecek olayda ya da olguda ilgi çekicilik ve toplumun genelini ilgilendirme nitelikleri aranır. Bu niteliklere sahip olay ve olgular haber değeri taşır. Haberciler bunu “Köpeğin insanı ısırması haber değildir, insanın köpeği ısırması haberdir.” sözüyle basitçe ilkeleştirmişlerdir. Haberci yani muhabir, toplumun ilgisini çekecek bu olayları araştırıp haber hâline getiren kişidir. Bir muhabir için herhangi birinin yolda yürürken düşmesi haber değeri taşımazken bir ülkenin devlet başka-nının düşmesi haber değeri taşır. Bunu belirleyen ölçüt, toplumun genelini ilgilendiriyor olmasıdır.

HABER YAZISININ NİTELİKLERİ

Haber yazıları, ilgi çekici konularda toplumun merakını giderecek bilgi aktarımını belirli tekniklerle sağlamalıdır. Haber okuru, haber metninde merak ettiği sorulara yalın ve açık biçimde yanıtlar bulmak ister. Bu noktada haber yazısının olaya, zamana, mekâna, olayın oluş biçimine, olayın oluş nedenine ve olayı kimin ya da kimlerin gerçekleştirdiğine dair nesnel bilgiler içermesi gerekir.

HABERİ OLUŞTURAN UNSURLAR (5N-1K KURALI)

5N-1K Kuralı

Haberin yazımı açısından günümüzde kullanılan en geçerli yöntem, 5N-1K kuralıdır. 5N-1K kuralı KİM, NE, NEREDE, NE ZAMAN, NASIL, NEDEN (NİÇİN) sorularına göre haberin oluşturulması anlamına gelir. Bu nedenle gazeteci haberini yazarken bu 6 sorunun cevabına haber metninde yer vermeye çalışmalıdır. En çok da “Kim?” ve “Ne?” soruları önemlidir. Okuyucular, “Kim ne yaptı?”, “Kimin başına ne geldi?” ve “Ne oldu?” sorularının cevabını haberde görmek istemektedir. Bu nedenle öncelikle bu iki soru cevaplandırılmalı, ilk paragraftan itibaren okuyucuların merak duygusu giderilmelidir. “Ne zaman?” , “Nerede?” ve “Nasıl?” soruları da okuyucular açısından önemlidir. Bu sorular da haber metninin devamında cevaplandırılmalı, muhabir haber yazımında öncelikle bu unsurlara yer vermelidir. Aksi hâlde okuyucu, haberi okumayı yarıda bırakmakta, habere olan ilgisini kaybetmektedir.

5N-1K Örnek Haber 1

Yangın Nedeniyle Binada Mahsur Kaldı

Şişli’de, 7 katlı boş bir binanın en son katında henüz belirlenemeyen bir nedenle yangın çıktı. Hurda toplayan bir kişi 6. katta mahsur kalınca, itfaiye ekipleri tarafından merdiven yardımıyla kurtarıldı.

Yangın, saat 17.30 sıralarında Halaskargazi Caddesi 196 numaradaki binada meydana geldi. Bir süre önce boşaltıldığı öğrenilen binanın son katında henüz belirlenemeyen bir nedenle yangın çıktı. O sırada hurda topladığı iddia edilen bir kişi duman yüzünden binada mahsur kaldı. Binadaki dumanı gören çevredeki vatandaşlar durumu itfaiye ekiplerine bildirdi. Olay yerine gelen itfaiye ekipleri bir yandan yangına müdahale ederken, bir yandan da merdiven yardımıyla 6. katta mahsur kalan kişiyi kurtardı. Hayati tehlikesi bulunmadığı belirtilen bu kişi Şişli Hamidiye Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne kaldırıldı.

İtfaiye ekipleri yangını kısa süre içinde söndürürken, olayla ilgili soruşturma başlatıldı.

Basından, 02.06.2016